ارگ شیخ بهایی نجف اباد

ارگ شیخ بهایی نجف اباد
نجف‌ آباد در ۲۷ کیلومتری غرب اصفهان و در دشت وسیعی با شیب تقریبا ملایم که از غرب به شرق کاهش می‌ یابد و اطراف آن را کوه‌هایی با طول میانگین اشراف کرده‌ است , جای دارد . این شهر در طول فرمان روا عباس صفوی در ۲۵ کیلومتری غرب شهر اصفهان سازه شده‌ است .

 

 

نزدیک به سال ۱۰۲۲ه . ق پاره ای هدایا و نزورات و جواهرات و پول نقدی که توشه یک‌سری شتر بود از سوی پادشاه عباس برای آرامگاه امام علی به نجف اشرف رسول شد . قافله شتران در‌این کشور گشوده ایستادند و همت شتربانان برای جنبش دادن شتران به جایی نرسید . خبر به روحانی بهایی رسید . روضه خوان در ردی فرمودند ( دیشب در عالم رؤیا فرمان روا نجف را زیارت کردم . فرمودند شتران را برهانید و بارشان را به صرف آباد کردن این محل مصرف نمائید که اصلح همین است . ( این کلام روحانی مورد تأیید فرمانروا قرار گرفت . بنابراین بود که شهر نجف آباد به کارایی روحانی بهایی و با پباده سازی و مهندسی او ساخته شد .
نجف‌آباد را شهر کبوتران و کبوترخانه‌ ها می‌گفتند . هر مسافری که قصد مهاجرت به‌این شهر را داشت از پرواز کبوتران بی‌ شماری که بر بالای آن پرسه می‌ زدند , می‌ فهمید که به نجف‌آباد نزدیک شده‌ است . البته روز جاری کبوتران لانه‌ های خویش را در‌این شهر تاریخی از دست داده‌ اند و به لانه‌ های باقی‌ باقیمانده که بعضا از آنان در هم اکنون تخریبند برنمیگردند . کبوترخانه‌ های نجف آباد جزء نام‌و‌نشان فراموش شده این شهرند .

 

 

 

روضه خوان بهایی

اسم اصلی‌ روحانی بهایی , بهاءالدین محمدبن حسین دلیلی بوده ; سال 925 شمسی در بعلبک لبنان دیده به جهان گشود و در به عبارتی کودکی همراه پدرش , که اولی استادش نیز بود , به کشور‌ایران هجرت کرد . از به عبارتی ابتدا وی و خانواده‌اش مورد دقت شاه‌ طهماسب و آن‌گاه نیز شاه‌ عباس صفوی قرار گرفتند و ابعاد شاه‌ عباس او‌را روضه خوان الاسلام , وزیر دربار و مدیریت تشریفات خودش کرد . روحانی بهایی نیز از این مجال به کارگیری کرده و با به کار گیری از علم و توانایی‌ های متعددی که داشت , شغل های متعددی برای مردمان انجام بخشید و در عین حالا اثرها متعددی نیز از خویش در قضیه معماری باقی گذاشت . در کنار 95 کتاب و رساله‌ای که نوشت , اثر ها معماری شگفت‌ انگیزی پباده سازی نموده است که چه بسا اکنون هم پژوهشگران نتوانسته‌ اند سر برخی از آن‌ها‌را کشف نمایند .
روز سوم اردیبهشت ماه , روز تکریم روضه خوان بهایی است . این دانشمند حکیم بزرگ , در تمام جهان شناخته شده و چه بسا هنوز نیز از خیلی از کتاب‌های وی برای فراگیری در دانشگاه‌ ها به کارگیری می‌ شود . «سازمان یونسکو» , که اداره تربیتی , علمی و فرهنگی اداره ملل متحد است , به خاطر خدمتی که روضه خوان بهایی به دانش نجوم نموده است , سال 2009 میلادی را سال نجوم و روضه خوان بهایی خاطرنشان کرد .

ارگ

ارگ روحانی بهایی یا این که هفت ساختمان بلند خارون ارگی است بنا شده در شهر نجف آباد در استان اصفهان . این ارگ در جنوب شرقی شهر نجف آباد , محله جوی‌بار خارون , بهارستان واقع شده‌است . ارگ روحانی بهایی مطرح ترین گروه تفریحی در غرب این استان می‌ باشد . این ارگ از هفت ساختمان بلند کبوترخانه درست شده شده‌است . این ساختمان بلند ها قسمتی از اثرها نادر میهن است . ارگ در حصار باغی به مساحت 3000 مربع واقع شده‌است و هفت ساختمان بلند دارا‌هستند , 6 تا از این ساختمان بلند ها در حقیقت کبوتر منزل اند .

ارگ در حصار باغی به مساحت ۳۰۰۰ مربع واقع شده‌است و هفت ساختمان بلند دارااست شش عدد از این برج‌ های بی سابقه در حقیقت کبوترخانه اند . نظیر این برج‌ ها را صرفا در شهر تبریز می‌ توان یافت . هر ساختمان بلند حدود ۱۴ متر طول داراست . این برج‌ ها با دیوارهای کاهگلی به طول ۴ متر به یکدیگر وصل شده‌ اند . جدا سازی برج‌ ها در زاویه‌ ها و اضلاع دیوارها و هم راز در محل ورود این موسسه منظره‌ای قشنگ بوجود آورده که بوسیله هشتی و اتاق‌ هایی در ابتدا , ذیل و زیرزمین , محل ورود به ارگ را ممکن می‌ سازد . با تبدیل ارگ به گروه فرهنگی و تاریخی روضه خوان بهایی قسمت‌ های دیگر زیرا آبنما , چایخانه سنتی , محوطه فرهنگی - تفریحی و طبیعت به ارگ افزوده شده .

ارگ روضه خوان بهایی یا این که به عبارتی «هفت ساختمان بلند خارون» در پیشین به مراد تهیه نمودن کود حیوانی ( پرنده ها ) احداث شده و به جهت مصارف کشاورزی مورد به کار گیری قرار می‌ گرفت که در سال های اخیر رو به نابودی و تخریب بود . این اثر توسط شهرداری و تعدادی از به جا مانده عزیزان شهر نجف آباد به اسم طرح توریسم ارگ روضه خوان بهایی مرمت شده‌است .

این سازه بوسیله شهرداری نجف آباد از سال ۱۳۸۲ مورد نوسازی و بازسازی قرار گرفته است و در سال ۱۳۸۴ تحت عنوان اولین گروه فرهنگی , گردشگری بهره‌برداری و مورد منفعت برداری قرار گرفت و جزء اثرها تاریخی به ثبت اداره میراث فرهنگی کشور رسیده است .

ارامگاه صائب تبریزی

ارامگاه صائب تبریزی
عیش روز جاری علاج حزن فردا نکند

مستی شب ندهد سود به خمیازه صبح

میرزا محمّدعلی صائب تبریزی در سال ۱۰۰۰ هجری در تبریز زاده شد . بابا وی تاجری دارای اعتبار بود . خانوادهٔ صائب جزء هزار خانواری بودند که به فرمان فرمان روا عباس نخستین صفوی از تبریز کوچ کرده و در محله عباس‌آباد اصفهان بومی شدند , و این مردمان را تبارزه ( تبریزی‌های ) اصفهان می‌نامیدند .

صائب در اصفهان به یاددادن علم ها عصر پرداخت . در جوانی به حج رفت و در رجوع و برگشت به شهر مشهد مقدس مهاجرت کرد .

صائب در سال ۱۰۳۴ ه . ق از اصفهان عازم هندوستان شد و آنگاه به هرات و کابل رفت . حکمران کابل , خواجه احسن‌الله معروف به ظفرخان , که خویش شعر سرا و ادیب بود , مقدم صائب را گرامی داشت . ظفرخان بعد از مدتی به خاطر جلوس پادشاه عالم , عازم دکن شد و صائب را هم به همراه خویش پیروزی .

در سال ۱۰۴۲ ه‍ . ق صائب به کشور‌ایران رجوع و در اصفهان اقامت گزید . فرمان روا عباس دوم صفوی به وی جایگاه ملک‌الشعرایی اعطا کرد . صائب هشتاد سال معاش کرد و در اصفهان چشم از عالم فروبست . درگذشت وی در سال ۱۰۸۶ یا این که ۱۰۸۷ ه . ق بوده‌است .

آرامگاه وی در اصفهان , در محلهٔ لَنبان , در محلی است که در طول حیات وی دارای اسم و رسم به توکل میرزا صائب بود . مقبرهٔ صائب در باغچه‌ای در اصفهان در خیابانی که به اسم وی نامگذاری شده است جای دارد .

صائب تبریزی شاعری کثیرالشعر بود , شمار اشعار صائب را از شصت هزار تا صد و بیست هزار بیت گفته‌اند . اثر ها صائب جز سه چهار هزار بیت قصیده و یک مثنوی کوتاه و ناقص به اسم قندهارنامه و دو سه قطعه , کلیه غزل است . افزون بر پارسی او هفده غزل به ترکی آذربایجانی هم دارااست .


آرامگاه

 

شعر سرا بلندپایهٔ سبک هندى در اصفهان درگذشت و در گلشن شخصى خویش , به اسم گلشن توکل مشرف به شهر نیاسر , به خاک سپرده شد . بعداز وى , فرزند و نوادهٔ وی هم در کنارش مدفون شدند . آرامگاه , با دقت به زمان حیات وی و شهرى که در آن زیسته و درگذشته , از معمارى دوران صفویه الهام گرفته است . بناى مزبور , حیاط زیبایى به ارتفاع ۱۴/۲۰ , پهنا ۶ و طول ۸ متر داراست که حدود ۲ متر از مرحله گلشن بلندتر تاسیس شده است و روستا پلهٔ ‌سنگى سراسرى داراست . بر روى سرستون‌ها , قوس‌ هاى جناغى قرار گرفته و تحت سقف , با طرح شطرنجى آیینه کارى شده‌است . جبههٔ شرقى و غربى تراس داراى دو دهنه , یک ستون و دو قوس است . سنگ مزار صائب عبارت است از یک قطعه سنگ مرمر یکپارچهٔ یزدى که سنگ مزار قدیمى را در اواسط آن جاسازى کرده‌اند . سنگ اصلى مزار که به دو نیم شده‌است , داراى کتیبه‌اى دربرگیرنده یک باخبر و یک غزل از صائب به خط محمدصالح , خویش‌نویس پر اسم و رسم دورهٔ صفوى است . یک بیت شعر و مورخ کتابت سنگ قبر چنین آمده است : «محوکى از صفحهٔ دل‌ها شود اثر ها اینجانب اینجانب به عبارتی ذوقم که مى‌یابند از گفتار من» مورخ سنگ قبر چنین است : «تحریراً فى شهر جمادى الاول سنهٔ ۱۰۸۷ حاجتمند محمدصالح» . مقابل حیاط آرامگاه , آبگینه و آبنماى بزرگى مثل آبگینه عمارت چهل ستون ساخته شده است . در بالاى قبر صائب , دو قبر دیگر هم است : یکى وابسته به فرزند صائب است ; با این کتیبه : «وفات مرحمت و غفران پناه میرزا محمد محسناء بن میرزا محمد على صائب فى ۷ شهر محرم‌الحرام سنهٔ ۱۱۴۹» . و قبر دیگرى با کتیبهٔ : «وفات مرحمت و غفران‌ پناه میرزا محمدعلى ولد میرزا رحیم صائب بتاریخ یوم یک شنبه ششم شهر جمادى‌الثانیه سنهٔ ۱۱۴۱» .

مسجد رحیم خان اصفهان

مسجد رحیم خان اصفهان
مسجد رحیم خان اصفهان یکی‌از جاذبه های تاریخی این شهر است که بوسیله میر حسن نوئی در محله نوی اصفهان سازه شوید و زیرا وفات نمود این سازه نصفه کاره باقی ماند . محمد رحیم خان بیگلربیگی وقت اصفهان به ادامه ساخت سازه پرداخت ولی قدمت ایشان هم کفاف نکرد و به همین بهانه برادرانش ساخت مسجد را به اتمام رساندند . این مسجد در سالیان اخیر هم بوسیله مردمان تزئین و کاشی کاری شده‌است . تزئینات و خطوط مسجد رحیم خان برگرفته از مسجد سید اصفهان است .

طبق متن بسیاری از کارشناسان و محققین برخی از کتیبه های این مسجد از کتیبه های مسجد سید گرده برداری شده‌است . در ضلع شمالی مسجد شبستان بزرگ و با شکوه آن جای‌دارد که کاشیکاری آن در سال ۱۳۷۸ هجری قمری صورت گرفته شده‌است زیرا شبستان مسجد و گنبد و باطن آن به دلیل درگذشت بانی آن کاشیکاری نشده بود . شبستان مسجد یک کدام از مطرح ترین شبستانها در اصفهان است .
 

 

معماری :

مسجد رحیم خان اصفهان , مسجدی چهار ایوانی است . همینطور کتیبه هایی با خط نستعلیق و ثلث در آن مشهود است که در آن عباراتی از کاشی عمل و تولید کننده سازه هم یاد شده‌است .
پلان مسجد رحیم اصفهان دارنده سه درب است که درب شمالی آن بزرگ و دارنده کاشی کاری است و از روش دالانی دراز به صحن مسجد شیوه یافته که شبستان زیبایی به چشم می خورد . حرم میر حسن , بانی مسجد هم در ایوان غیر وابسته ای قرار گرفته است و کنار ایوان هم بقاع تنی چند از روحانیون مشاهده میشود .
این مسجد دارنده سه حیاط جنوبی , شرقی و غربی است که در سمت شمالی شبستان زمستانه جای دارد . تراس جنوبی مسجد رحیم خان اصفهان از سایر حیاط های این مسجد بزرگ خیس است و از کاشی کاری های زیاد زیبایی شامل است . بر روی تراس شرقی سازه , گل دسته مسجد قرار گرفته است .
در محراب بزرگ مسجد رحیم خان کتیبه های قرآنی با خط ثلث نقش بسته است . در سقف مسجد رحیم خان اصفهان خشت با ازاره های مرمری فعالیت شده و با کاشی کاری های زیبایی تزئین شده‌است .
شبستان دارای اهمیت در سمت قبله متشکل از سه نصیب است . دو نصیب چپ و راست هرمورد دارنده چهار ستون بزرگ سنگی به قطر حدود ۸۰ سانتیمتر با اساس ستون و سرستون ها به قطر بیش تر از ۱۲۰ سانتیمتر میباشند . نصیب مرکزی شبستان در ذیل گنبد دل نما قراردارد . کف گنبد منزل با کاشی های ۲۰*۲۰ فیروزه ای و کف دو نصیب چپ و راست با آجر ناپخته گلیم بافت شده‌است . بدور گنبد ۱۶ پنجره موجود هست و در تحت گنبد چوبهای متعددی بصورت شبکه ای به گنبد متصل می باشند که سنگینی وزن گنبد را تحمل مینمایند که تمامی آنها به تیرک بزرگی توکل کرده اند . شاید این چوبها بعد ها به گنبد متصل گردیده اند .
در محل ورود حیاط قبله یک سنگاب جای‌دارد که بلندی آن تا کمر آدم است و در شمالی ترین نصیب تراس هم سنگاب کوچکتر موجود است .
باطن ایوان مسجد دو سکوی نماز شمالی و جنوبی در دو طرف آبگینه جای‌دارد که هریک از این سکوها محرابی جدا دارا‌هستند . در دو سوی شرقی و غربی مسجد نزدیک فضای گنبد منزل دو راهروی محل ورود است که به کوچه های شرقی و غربی مسجد خط مش دارا‌هستند . در سمت جنوبی سردر شرقی , حوضخانه و توالت مسجد قرار گرفته که دری از خارج و دری هم از باطن مسجد داراست . این حوضخانه دارنده چهار ستون سنگی و حوضی چهارگوش دربین آن‌ها است .
برفراز حیاط شرقی مسجد یک مأذنه چوبی مستطیل صورت با گنبد رک جای‌دارد و در دورادور سه طرف این تراس شبستان کوچکی است که احتمال دارد محل درس بوده است . در دو طرف شرقی و غربی مسجد اتاقهایی قرار گرفته و بر بالای دالان محل ورود شرقی ( پشت سردر ) سه حجره برای طلاب علم ها فقاهتی تاسیس شده است . در سمت غربی مسجد هم در طبقه دوم دیوارها و نیم طاقهایی است که احتمال می‌رود برای زیبایی مسجد بوده است .
شبستان شمالی , فضایی چهل ستونی قشنگ و یک متر تحت خیس از تراس مسجد است . این مسافت یک متری را ازاره های سنگی دورتا بدور گرفته اند . شبستان دارنده هفت درگاه است که درگاه میانی در محل ورود و سایر پنجره میباشند .

اصفهان نصف جهان

اصفهان نصف جهان
بهترین زمان دیدن خوب قاپو
فصل بهار شایسته ترین زمان هجرت به اصفهان است ; شهر تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد و کم آب . دیدن کاخ خوب قاپو در هوای بهاری اصفهان حالا و هوایی مضاعف گوناگون با دیگر فصل‌ها دارااست . اما برای دیدن تمام جزئییات این شاهکار اصفهان , آخرها فصل تابستان تا اوایل فصل‌پاییز نیز فصل بدی نیست و خنکای هوای کویری اصفهان درطول روز گردشگران را راز سلیقه میاورد . علاوه بر این در‌حالتی که در ماه‌های نخستین فصل‌پاییز به اصفهان مسافرت نمائید با وقار و بدور از جمغیت گردشگران مدام مشتاق می توانید زیبایی‌های معماری اصفهان را علی الخصوص شاهکار نقش عالم , خوب قاپو را مشاهده کنید .
نشانی و شیوه های دسترسی به خوب قاپو
از خیابان سپاه اصفهان که به عرصه دارای اسم و رسم نقش دنیا برسید , کاخ خوب قاپو را می توانید در سمت راست خویش , ایستاده بر حاشیه‌ی ضلع غربی عرصه و صحیح رو به روی مسجد روضه خوان لطف الله مشاهده کنید که با آرامش یک‌سری صد ساله‌اش صاحب خانه گردشگران اصفهان است . شایسته ترین شیوه چهت نیل به عرصه نقش دنیا و کاخ خوب قاپو به کار گیری از تاکسی‌های تراز شهر است چون یافت کردن جای بوستان در نزدیکی عرصه عمل چندان راحتی نخواهد بود . علاوه بر این متاسفانه وصال به طبقات بالای خوب قاپو برای اشخاص توان‌یاب امکان‌پذیر نیست چون برای محافظت اصالت سازه رمپ یا این که مسیری برای عبور ویلچر تعبیه نشده است .
نشانی خوب قاپو : ضلع غربی عرصه نقش دنیا اصفهان
درشکه‌های اطراف عالی‌قاپو
درشکه سواری اطراف عالی‌قاپو | عکس : Yanty Bachtiar
هزینه‌ی بلیت و ساعتها دسترسی به خوب قاپو
چنانچه در فصل‌های مالامال هجرت به اصفهان رفته‌اید , برای خرید بلیت مشاهده از کاخ خوب قاپو خوبتر است زودتر از ساعت 9 صبح به محل ورود عمارت بروید تا ایستادن در صف طولانی تهیه‌ی بلیت زمان متعددی از شما نگیرد و در عین هم اکنون از زیبایی و خلوتی عرصه نقش دنیا استعمال نمایید . علاوه بر این حتما به خاطر داشته باشید که کارت بانکی خویش را همراه ببرید چون خرید بلیت تنها از روش دستگاه‌های خودکار انجام می شود .
ساعت تماشا از کاخ خوب قاپو همگی روزه از 9 صبح تا 19 : 30 عصر است البته این عمارت هم ماندد عمده جاهای جالب اصفهان هنگام اذان ظهر به بازه یک تا دو ساعت تعطیل می‌گردد .
هزینه‌ی بلیت هم‌وطنان : 3000 تومان
هزینه‌ی بلیت اتباع فرنگی : 20000 تومان
دانستنی‌های گذشته از دیدن خوب قاپو
کاخ خوب قاپو اسم خویش را از دو کلمه‌ی ترکی خوب و قاپو گرفته است به معنای درگاه محل ورود سردر بلند و خوب .
عمارت خوب قاپو در صدر کاربری خاصی نداشته و صرفا , درب محل ورود ساده‌ای به دولتخانه صفوی بوده است که بعد ها در حین سلطنت فرمانروا عباس دوم تراس ستون‌دار زیبای آن ساخته شد و به حالت مدرن درآمد .
پس از کامل شدن عمارت خوب قاپو , این کاخ محل مهم اداره‌ی دولت صفوی بوده خیر محل سکونت .
خوب قاپو از کم ساختمان‌های بلند و 6 طبقه‌ی زمان خویش بوده است .
از خوب قاپو به اسم دیده اصفهان هم اسم می برند . از فراز کاخ می‌توان نیمی از شهر اصفهان را روءیت کرد .
دیدنی‌ترین بخش کاخ خوب قاپو گچبری‌های اتاق آهنگ کاخ است در طبقه‌ی ششم .
مینیاتورهای جالب دیواره‌های داخلی کاخ خوب قاپو از اثر ها مالامال قیمت هنرمند دارای اسم و رسم عصر صفوی , رضا عباسی است .
زیبایی عالی‌قاپو از نزدیک
زیبایی‌های بنای عالی‌قاپو قابل وصف نیست | عکس : محسن سعیدی‌فر
راهنمای تماشا از خوب قاپو
بعداز تهیه‌ی بلیت خوب تر است وقتی حدود 2 تا 3 ساعت را برای دیدن جزئییات منحصربه‌فرد عمارت خوب قاپو در لحاظ بگیرید . قبلی از آمدن به عمارت خوب قاپو بد نیست نگاهی از اطراف به‌این شاهکار معماری بیندازید و شگفتی‌ها آن را به دیده بینید . با مقداری توجه متوجه می شوید که عمارت از روبرو 2 طبقه , از نمای کناری 4 طبقه و از نمای پشت 6 طبقه چشم می شود .
با عبور از رمز در بلند عالی‌قاپو که تماما از سنگ سماق ایجاد شده است به نصیب اساسی قصر وارد میشوید . در‌این هشتی محل ورود , پدیده جذاب انتقال صدا را می توانید تجربه فرمائید و آنگاه توسط پله‌های بلند و لبریز شیب و سابق دو طرف محل ورود , به طبقه‌ی بالا برسید . این پله‌ها با اسم راه و روش پلکان شاهی , تا انتهای عمارت 94 پلکان خواهند بود که در طبقات بالا تنگ‌تر و صعب‌العبورتر هم خواهند شد پس انرژی خویش را برای دیدن اتاق پایان که شاهکار خوب قاپو است